Het ijsbergmodel van McClelland, die ben je vast wel eens tegengekomen.

Boven de waterlijn is alleen het topje van de ijsberg zichtbaar. Dit wordt door McClelland vergeleken met het het gedrag wat zichtbaar is. Het grootste gedeelte van de ijsberg bevindt zich onder de waterlijn. Dit is niet zichtbaar voor andere mensen. Daar kun je de overtuigingen, normen en waarden, eigenschappen en motieven vinden.

In de Bijbel lezen we dat uit het hart alle dingen uit voortkomen (Spr 27: 19 en Mat 15:19,20). De ijsberg kun je hiervoor goed als illustratie gebruiken. De ijsschots onder de waterlijn beeldt dan uit wat er in het hart leeft. Deze ijsschots is onlosmakelijk verbonden met het ijs wat boven de waterlijn uitsteekt en zichtbaar is. De Bijbel is hier ook duidelijk over. Het zichtbare gedrag komt voort uit het binnenste van je hart wat voor mensen, maar niet voor God, onzichtbaar is.

Dit beeld van de ijsberg kun je goed gebruiken in gesprekken met kinderen, voor jeugdpastoraat of tijdens een gezinsmoment.

Hieronder wil ik een voorbeeld geven hoe je dat kunt doen. Je kunt het gratis werkblad gebruiken die je kunt vinden in de webshop.

1. Gebruik je het lege blad vul dan zelf onder de waterlijn zinnen of woorden in die te maken hebben met onze overtuigingen, normen, waarden, eigenschappen en motieven. Pas het woordgebruik aan de leeftijd aan. Je kunt ook een leeg blad samen direct invullen met de problemen waar het kind tegenaan loopt.
2. Dek nu de onderkant af met knopen, schijfjes, munten of iets anders wat plat is.
3. Ga in gesprek over de ijsberg. Wat zie je? Wat zie je niet? Je kunt een verwijzing maken naar de Titanic die gezonken is, omdat ze uitgingen van datgene wat ze konden zien en niet rekening hielden met de enorme ijsschots onder het wateroppervlak.
4. Trek de vergelijking door naar een mensenleven. Ook wij kunnen aan de buitenkant zien wat iemand doet. Bedenk voorbeelden. Bij een pastoraal gesprek kun je de zichtbare problemen bespreken waar het kind of de jongere tegenaan loopt. Dit kan niet luisteren naar je ouders zijn, het bed niet uit kunnen komen, spijbelen, maar ook teveel tijd aan je mobiel besteden. Je kunt dit invullen boven de ijsschots.
5. Leg vervolgens uit dat achter dat gedrag een reden zit. Iets motiveert ons om zo te doen, dit kunnen onze overtuigingen, normen en waarden zijn. Leg uit dat dit niet zichtbaar is. En dat we zelf heel vaak ook niet goed weten waarom we op een bepaalde manier handelen of reageren. Je kunt samen de Bijbeltekst lezen uit Spreuken 27:19.
6. Haal een paar schijfjes weg, zodat een paar motieven zichtbaar worden en leg uit dat we soms wel weten waarom we iets doen. Bijvoorbeeld wanneer je erg gespannen bent voor iets en daarom chagrijnig reageert wanneer iemand iets aan je vraagt. Of je gelooft dat je leven geen zin meer heeft en kunt daarom niet meer goed uit je bed komen. Soms weten anderen die jou goed kennen ook waarom je op een bepaalde manier reageert of dingen doet, maar niemand kent jou zo goed dat ze alles precies weten en begrijpen van jou. Zelfs mensen die veel inzicht hebben en je graag willen helpen zullen jou nooit volledig kunnen doorgronden. Er blijft altijd een deel verborgen.
7. Vraag of zij weten of er iemand is die dat wel allemaal ziet? Lees samen Psalm 139 en bespreek de betekenis van ''doorgronden''. Sta stil bij de woorden zitten, opstaan en je gedachten. Wat valt daar allemaal onder?
8. Tijdens het lezen van de eerste verzen kun je één voor één de knopen weghalen. Nu wordt langzaam het hele plaatje zichtbaar. Voor God ligt alles open en bloot, wie kan ons dus het beste helpen wanneer we vastlopen? Dat is Degene die ons gemaakt heeft en Die ons door en door kent en doorgrondt. Dat is God alleen. Daarom kun je Hem er nooit buiten laten wanneer je zoekt naar een oplossing voor problemen waar je tegenaan loopt. Anderen kunnen advies geven, helpen en naast je staan, maar de Heere God is de Enige Die echt uitkomst kan bieden. Hij kan andere mensen daarvoor gebruiken, maar Hij blijft de Raadsman. Lees samen de teksten uit Jesaja 9:5 en 11:2 .en breng wat je hebt besproken in gebed. Kies één of meer verzen uit Psalm 139 uit, schrijf deze op een briefje en geef deze mee als bemoediging.

Tijdens een volgende les kun je bespreken wat de gevolgen zijn van het aannemen van leugens over de Heere God, de ander of jezelf. Wanneer je bijvoorbeeld denkt dat je leven geen zin heeft (onder de ijsschots), hoe ga je je dan gedragen (de ijsberg boven de waterlijn) ? Wanneer je gelooft dat God jou niet wil vergeven welke invloed kan dit dan hebben op hoe je je voelt ?